Suggesties verkiezingsprogramma

(Brief van het Steunpunt Energietransitie aan alle politieke partijen in Nijmegen)

Nijmegen, 22 juli 2025

Betreft suggesties verkiezingsprogramma

Geachte partijen uit de gemeenteraad van Nijmegen,

In deze notitie willen we een aantal suggesties doen voor uw verkiezingsprogramma voor de komende gemeenteraadsverkiezingen.

  1. Doelen

In het Klimaatakkoord hebben gemeenten de sleutelrol gekregen bij de verduurzaming van de bestaande woningen en andere gebouwen. De belangrijkste landelijke doelen, waar gemeenten  aan moeten bijdragen zijn (1) om de gebouwde omgeving aardgasvrij te maken in 2050, (2) dat in alle woningen uiterlijk in 2030 de standaard besparingsmaatregelen zijn genomen en (3) om tot 2050 ongeveer 150.000 MW zon te realiseren, grotendeels op daken.

We stellen voor aan te sluiten bij deze landelijke doelen.

  • Maatschappelijke uitvoeringsorganisatie

De gemeente kan het niet alleen. Er is samenwerking nodig met maatschappelijke (bewoners)initiatieven en intermediairs als stadmakers, opbouwwerkers en energiecoaches. Deze partijen zijn vaak beter in staat achter de voordeur te komen en vertrouwen op te bouwen bij bewoners. Bovendien wordt de aanpak onhaalbaar als alles met betaalde krachten moet worden gedaan. De beschikbare financiële middelen zijn hiervoor ontoereikend.

We stellen daarom voor om een maatschappelijke uitvoeringsorganisatie voor- en door bewoners op te richten die in nauwe samenwerking met de gemeente en het nieuwe warmtebedrijf verantwoordelijk wordt voor het behalen van de afgesproken doelen. Een dergelijke organisatie bestaat al in meerdere andere gemeenten, zoals Zutphen (ZutphenEnergie), Apeldoorn (home – deA), Houten (EnergieRijk Houten voor bewoners door bewoners) en Groningen (Home – Grunneger Power).

Een dergelijke lokale organisatie biedt continuïteit, kan structureel werken aan bewustwording, het opbouwen van vertrouwen bij bewoners, het bevorderen van maatschappelijke initiatieven en kennisopbouw.

De financiering kan voor een deel worden gevonden uit de middelen die nu worden besteed voor de inhuur van externe partijen.

We stellen voor dat u kiest voor de totstandkoming van een maatschappelijke uitvoeringsorganisatie voor- en door bewoners gericht op het behalen van de klimaatdoelen in Nijmegen.

  • Bodemenergie

Bodemenergie, de buffering van warmte in de ondergrond tot enkele honderden meters diepte, is de meest duurzame optie voor verwarmen en koelen van woningen en gebouwen. In de zomer wordt warmte opgeslagen, in de winter wordt deze benut. Warmte Koude Opslag (WKO) is inmiddels een gangbare techniek die bijvoorbeeld op de Heyendaal campus is toegepast. WKO kan ook in combinatie met zeer lage temperatuur warmtenetten en warmtepompen in de woning een belangrijke bijdrage leveren aan verwarmen zonder aardgas. Zie Bodemenergie Kennisplatform en https://topsectorenergie.nl/nl/kennisbank/kennisdossier-duurzame-warmte-en-koude/zeerlagetemperatuur-warmte-en-koudenetten/.

Hitte wordt een steeds belangrijker aandachtspunt. In de hitte-aanpak 2025 van 2 juni stelt het kabinet terecht dat niet alleen meer gesproken moet worden over de warmtetransitie maar structureel over de warmte- én koudetransitie.

De gemeente Nijmegen heeft inmiddels plannen voor bodemenergie gemaakt voor het Stationsgebied en de Winkelsteeg.

Wij stellen voor dat de gemeente de mogelijkheden voor bodemenergie voor alle wijken in Nijmegen goed in kaart brengt door per wijk een bodemenergieplan op te stellen.

Wij stellen voor dat Nijmegen pilots voor kleinschalige WKO warmtenetten gaat starten en/of initiatieven daartoe faciliteert.

  • Zonne-energie

Volgens de Monitor zon-pv is er ten opzichte van het huidige totaal opgesteld vermogen van bijna 24 GWp, nog veel potentieel vermogen op grotere daken en parkeerplaatsen beschikbaar. In totaal gaat het om zes keer het huidige opgestelde vermogen, mits de belemmeringen m.b.t netcongestie en eigendom worden opgelost. Er zijn nog voldoende daken waar deze problemen niet spelen of relatief eenvoudig kunnen worden opgelost. Zie file:///C:/Users/Beheerder/Downloads/ZON-PV+Monitoringsrapportage+2024+-+definitief+-+RVO-KGG+-+10+okt+2024%20(4).pdf  

De nieuwe Energiewet geeft gemeenten al wel een grondslag om een inspanningsverplichting op te leggen aan projectontwikkelaars om de mogelijkheden voor lokaal eigendom goed te onderzoeken.

In de Lokale Energie Strategie Nijmegen van dit jaar kondigt de gemeente een Plan van aanpak Grootschalige opwek op grote daken aan. Deze aanpak is nog niet van de grond gekomen.

Wij stellen voor dat de gemeente Nijmegen snel werk maakt van het Plan van aanpak grootschalige zonne-energie en daarbij maximaal streeft naar lokaal eigendom.

Sible Schöne

Voorzitter Steunpunt Energietransitie Nijmegen

06-47004950